De tragische dood van de Spaanse skikampioene Blanca Fernández Ochoa
Blanca Fernández Ochoa is niet alleen de geschiedenis ingegaan als een van de beste Spaanse skiesters aller tijden, en de eerste Spaanse vrouw die een olympische medaille won, maar ook vanwege haar trieste einde. De mentale problemen van Fernández Ochoa speelden een belangrijke rol bij haar dood.
Ze kwam al op zeer jonge leeftijd in contact met de skisport. Zo werkten haar ouders in een skischool in het Madrileense skigebied Navacerrada en zat er in haar familie zelfs een olympische kampioen. Haar broer Paco Fernández Ochoa had in 1972 goud gewonnen op de Winterspelen in Sapporo.
In februari 1992 won Fernández Ochoa brons in de slalom op de Olympische Winterspelen in het Franse Albertville. Daarmee ging ze de geschiedenis in als de eerste Spaanse die een olympische medaille won.
Daarnaast won ze ook vier bronzen medailles in de Wereldbeker: twee in de slalom in 1991 en 1992, één in de reuzenslalom in 1987, en één in de Super G in 1988. Ze behaalde daarnaast in totaal ook 20 podiumplaatsen en ze won de Europabeker in de reuzenslalom in 1981.
Tijdens haar carrière kreeg ze in 1983 en 1988 de Reina Sofía-prijs voor de beste Spaanse sportvrouw en de gouden medaille van de Koninklijke Orde van Sportverdienste. Ze kreeg in respectievelijk 1994 en 2019 ook het Grootkruis in de Koninklijke Orde van Sportverdienste.
Fernández Ochoa was een van de pioniers van de vrouwensport in Spanje, een land dat de rol van de vrouw in de sport daarvoor lange tijd had verwaarloosd.
Op 24 augustis 2019 zou Fernández Ochoa, in hetzelfde jaar dat ze het Grootkruis van de Koninklijke Orde van Sportverdienste kreeg, spoorloos verdwijnen.
Volgens verklaringen van een buurman aan de politie werd ze voor het laatst gezien in Cercedilla, de stad in Madrid waar ze van jongs af aan woonde. Ze begon naar verluidt aan een tocht naar de bergen.
Na een intensieve zoektocht van meerdere dagen waarbij zo'n 400 mensen werden ingezet, werd haar levenloze lichaam op 4 september gevonden door een agent van de Guardia Civil buiten dienst. Ze werd teruggevonden in de buurt van de top van de berg La Peñota, in de Madrileense Sierra de Guadarrama.
Wat is er gebeurd met Fernández Ochoa? Haar broer Luis vertelde in de RTVE-documentaire 'El viaje. La medalla de la salud mental' (2023) dat ze een bipolaire stoornis had, een probleem waar ze al sinds haar kindertijd mee kampte.
Hij legde uit dat de olympische medaillewinnares als kind heel onrustig was, waardoor de diagnose niet als een verrassing kwam voor de familie. Desondanks streed ze nog mee op het hoogste niveau.
Skiën leverde Fernández Ochoa veel succes, maar ook veel druk op, vooral toen ze werd vergeleken met haar broer Paco. Zus Lola zegt dat "ze er niet goed mee omging en niet in het middelpunt van de belangstelling wilde staan", terwijl Luis eraan toevoegde dat "ze onder druk stond, arm ding, ze had succes nodig als voedsel".
"We begonnen te denken dat ze een probleem had toen ze afscheid nam na haar olympische medaille in 1992 (...) Ze begon te krimpen, zich klein te voelen omdat ze niet begreep wat er met haar gebeurde. Ze wilde niet herkend worden. Ze droeg altijd een pet en een bril", zegt Lola in de documentaire.
"Elke herfst deed ze hetzelfde met ons en verdween ze voor twee of drie dagen. Elke herfst ging de hele familie naar haar op zoek. Dan zeiden alle broers en zussen: "We hebben het dit jaar gered, we hebben het dit jaar gered", totdat...", zei Luis.
Volgens de krant 'El Mundo' was ze gestorven aan een antipsychoticum genaamd 'Sinogan', wat zou bevestigen dat ze geen natuurlijke, maar een vrijwillige dood stierf.
Dat werd ook bevestigd door de forensische experts zelf, die oordeelden dat de dood geen ongeluk was en niet veroorzaakt was door een val. Dat kon ook worden afgeleid uit het feit dat haar lichaam geen kneuzingen of wonden vertoonde en in een natuurlijke positie werd teruggevonden. Bovendien werden er in haar bloed sporen van Sinogan gevonden.
Veel Spaanse atleten brachten op haar begrafenis een laatste groet aan Fernández Ochoa. Haar as werd uitgestrooid op 'Los Siete Picos', haar favoriete berg, in het hart van de Sierra de Guadarrama.
In maart 2022 werd, onder voorzitterschap van Lola en ter ere van haar zus, de stichting 'Fundación Blanca de Apoyo al Deportista' opgericht. Die heeft als doel topsporters na hun afscheid te ondersteunen en ze te helpen zich te integreren op de arbeidsmarkt en in het sociale leven buiten de sport waaraan ze hun leven hadden gewijd.
Fernández Ochoa verliet ons veel te vroeg na een strijd tegen haar geestelijke gezondheid. Het was een strijd die ze in stilte voerde, maar die gelukkig steeds minder een taboe is.