Het tragische verhaal van de marathonloper die op 36-jarige leeftijd verlamd raakte
Sommige mensen hebben een lot dat zelfs geen enkele romanschrijver zich kan voorstellen. Abebe Bikila is daar een mooi voorbeeld van. De Ethiopiër, de eerste goudenmedaillewinnaar ooit van zijn land, heeft een onuitwisbare indruk achtergelaten op de geschiedenis van de loopsport.
Bikila, de olympische kampioen op de marathon in Rome in 1960 en Tokio in 1964, viel op met zijn lichte tred en nederigheid. Hij was een discrete en getalenteerde man.
Vandaag de dag is Bikila een legende in Ethiopië. Zijn heldendaden waren een inspiratie voor een natie die nu het internationale circuit domineert. Blik samen met ons terug op het fascinerende en tragische verhaal van Abebe Bikila.
Bikila werd geboren op 7 augustus 1932 (de dag van de marathon van de Olympische Spelen in Los Angeles) in Jato (Ethiopië). Hij kwam uit een zeer arm milieu en ging aan de slag bij de keizerlijke garde van keizer Haile Selassie.
Hij begon te trainen in de jaren 50 en werd in 1959 opgemerkt door de Ethiopische atletiekautoriteiten, meer bepaald door Onni Niskanen, lid van het Rode Kruis en een atletiekliefhebber. Hij was toen 26 jaar oud.
Er begonnen geruchten de wereld rond te gaan over de buitengewone prestaties van de Ethiopiër, die de marathon in 2 uur, 21 minuten en 23 seconden zou hebben gelopen.
In Europa zetten veel experts echter vraagtekens achter die tijd. Hoewel Bikila aanvankelijk niet zou deelnemen aan de marathon op de Olympische Spelen van Rome in 1960, werd hij uiteindelijk toch uitgenodigd om een geblesseerde loper te vervangen.
Voor de olympische marathon onderzochten enkele artsen de voeten van de Ethiopiër en ontdekten dat ze een dikke eeltlaag hadden, omdat hij altijd op blote voeten liep. Bikila probeerde met schoenen te lopen, maar zijn prestaties waren veel slechter.
De Marokkaan Abdeslam Radi was de grote favoriet voor het goud. Hij liep al snel weg uit de kopgroep, maar één man verloor hem nooit uit het oog: Abebe Bikila.
De Ethiopiër, die op blote voeten liep, leek erg kalm en gaf geen krimp. Na ongeveer veertig kilometer het tempo van Radi te hebben gevolgd, plaatste hij nabij de obelisk van Aksum een vernietigende versnelling en liet hij zijn rivaal achter.
Onder het applaus van het enthousiaste publiek won hij 25 seconden voor de tweede in een wereldrecord van 2 uur, 15 minuten en 16 seconden. Zijn finish was symbolisch: aan de Boog van Constantijn, 25 jaar na de invasie van Mussolini in Ethiopië in 1935.
Bikila bleef heel bescheiden bij de finish en weigerde te eten of te drinken. Hij zei ook: "Er zijn veel andere lopers in de Keizerlijke Garde die in mijn plaats hadden kunnen winnen."
Als eerste goudenmedaillewinnaar van Sub-Sahara-Afrika werd hij in zijn land onthaald als een held en groeide hij uit tot een nationale figuur. Na de Spelen was hij dan weer betrokken bij een mislukte staatsgreep tegen zijn keizer, maar hij kreeg gratie.
Daarna wijdde hij zich aan zijn favoriete sport en won hij verschillende marathons. Hij werd ook wat 'stijlvoller' en werkte samen met het merk ASICS. In 1964 was hij de grote favoriet voor de Olympische Spelen van Tokio, waar hij de verwachtingen inloste door de wedstrijd te winnen in een nieuw wereldrecord van 2 uur, 12 minuten en 11 seconden. Hij finishte meer dan vier minuten voor de tweede.
Door een kuitbeenblessure moest hij in 1968 op 36-jarige leeftijd stoppen met lopen, nadat hij na iets meer dan 15 kilometer had opgegeven in de olympische marathon. Op 22 maart 1969 raakte hij vervolgens betrokken bij een ernstig ongeluk en brak hij zijn nek. Na een maandenlange strijd was hij op 36-jarige leeftijd verlamd aan zijn benen.
In 1972 kreeg hij op de Olympische Spelen van München als toeschouwer een enorme ovatie. Het was een emotioneel moment dat hem voor de rest van zijn leven zou bijblijven.
Bikila stierf op 25 oktober 1973 op 41-jarige leeftijd aan een hersenbloeding, een complicatie als gevolg van zijn ongeluk. Op zijn begrafenis waren 65.000 mensen aanwezig, waaronder keizer Haile Selassie zelf.