Ronaldo, Benzema... Sport als instrument van invloed voor Saoedi-Arabië

Na een 1-0 achterstand bij de rust in hun WK-opener tegen het Argentinië van Lionel Messi zorgde Saoedi-Arabië voor een ommekeer in de tweede helft. De mannen van Hervé Renard zegevierden (2-1) tegen de toekomstige wereldkampioen, die op dat moment 36 wedstrijden ongeslagen was!

De dag na de historische overwinning op La Albiceleste riep het land de datum van de wedstrijd uit tot een nationale feestdag. Ondanks hun uitschakeling in de eerste ronde zorgden de Groene Valken voor een sensatie op het WK dat georganiseerd werd door buurland en rivaal Qatar.

Deze prestigieuze overwinning richtte de spotlights op een Saoedi-Arabisch team dat de afgelopen jaren gestage vooruitgang heeft geboekt. Na de zege tegen Egypte op het WK 2018 in Rusland en het bereiken van de finale van de Golf Cup of Nations in 2019 is Saoedi-Arabië zich geleidelijk aan het opwerpen als een van de toonaangevende landen in het Aziatische voetbal.

Maar het was in het clubvoetbal dat Saoedi-Arabië eind december 2022 voor een schokgolf zorgde. De Portugese legende Cristiano Ronaldo was niet langer welkom bij Manchester United en tekende voor de Saoedische club Al-Nassr.

Op de persconferentie bij zijn presentatie bij de club prees CR7 de Saoedische competitie: "Mijn werk in Europa is gedaan, ik heb alles gewonnen en ik ben er trots op dat ik deze beslissing heb genomen. (...) De Saoedische competitie is erg competitief. Maar de mensen weten dat niet."

De komst van de Portugees is daarom een enorme mediastunt voor Saoedi-Arabië. De aanwezigheid van de vijfvoudige Gouden Bal - zelfs aan het einde van zijn carrière - biedt het land een unieke kans om de aandacht op zijn voetbal te vestigen.

Saoedi-Arabië slaagde er vorig jaar zelfs in om twee van de meest succesvolle spelers van het wereldvoetbal vast te leggen: wereldkampioen en zevenvoudig Gouden Bal Lionel Messi werd in mei 2022 benoemd tot ambassadeur voor toerisme van Saoedi-Arabië. Dat was een knipoog richting Qatar, dat via het investeringsfonds QSI eigenaar is van Paris Saint-Germain, waar de Argentijn tussen 2021 en 2023 speelde.

Lionel Messi kreeg een lucratief contract aangeboden door de Saoedische club Al-Hilal om de nieuwe koning van de lokale competitie te worden, naast zijn eeuwige rivaal Cristiano Ronaldo. Maar La Pulga sloeg het aanbod af en trekt naar MLS-club Inter Miami.

Het Saoedische voetbal zal zich echter kunnen troosten met de komst van een andere ster naar Al-Ittihad. Die club strikte Karim Benzema, de winnaar van de Gouden Bal in 2022. De Fransman verlaat Real Madrid na 14 seizoenen en 5 eindzeges in de Champions League.

De voormalige nummer 9 van Real heeft een contract getekend van drie jaar bij Al-Ittihad, voor een geschat jaarlijks bedrag van €200 miljoen. De club uit Jeddah is negenvoudig landskampioen en staat momenteel op kop in de Saoedische competitie.

En het koninkrijk is niet van plan om het daarbij te laten qua sterren uit Europese topcompetities, want ook de naam van Luka Modric, de Gouden Bal van 2018, doet de ronde. En volgens de gespecialiseerde pers heeft het land het ook gemunt op andere voetbalgrootheden zoals Sergio Ramos, Hugo Lloris en Roberto Firmino.

De grootste macht van het Arabische schiereiland volgt een allesomvattende ontwikkelingsstrategie in het voetbal. Zo werd de Engelse club Newcastle United in 2021 overgenomen door het Saoedische staatsinvesteringsfonds 'Public Investment Fund' (PIF).

De keuze voor Newcastle, dat noch een van de grootste steden, noch een van de meest prestigieuze clubs is van Engeland, komt misschien wel als een verrassing. Maar zoals Jean-Baptiste Guégan, expert in sportgeopolitiek, aangaf bij Jeune Afrique, weten de Saoedi's "ook dat toen de Emiraten Manchester City kochten, de club er niet erg goed voorstond. En kijk waar de club nu staat ..."

Hoe dan ook, door Newcastle te kopen heeft Saoedi-Arabië voet aan de grond gekregen in de rijkste, meest gevolgde en meest prestigieuze voetbalcompetitie ter wereld. Al de ingrediënten om in Europa te groeien in de toekomst!

Het land had ook een bod van vier miljard euro uitgebracht om Manchester United te kopen, maar dat was niet genoeg voor de eigenaren van de Red Devils. Toch hebben de Saoedi's ongetwijfeld nog iets in petto voor de overname van een van 's werelds populairste clubs.

Saoedische investeerders hebben ook interesse getoond in Olympique Marseille. Voorlopig is het land echter vooral geïnteresseerd in de Chileense spits Alexis Sanchez, die het doelwit is van Al-Fateh, maar die OM graag wil houden voor volgend seizoen.

Saoedi-Arabië is zeer actief in het voetbal, maar bouwt ook aan zijn internationale aanwezigheid en zichtbaarheid via andere sporten. Het land heeft de komende jaren grote plannen op dat vlak.

De Aziatische Winterspelen van 2029 werden in 2022 toegekend aan Saoedi-Arabië. Een beslissing die fel betwist werd, gezien de reputatie van het land op het gebied van mensenrechten en de onverenigbaarheid van het lokale klimaat met de organisatie van winterspelen.

Een bewijs dat sport deel uitmaakt van een bredere ontwikkelingsstrategie is dat de Aziatische Winterspelen van 2029 zullen plaatsvinden in de futuristische megastad Neom, die momenteel in aanbouw is.

Saoedi-Arabië zal ook gastheer zijn van de Aziatische Spelen in 2034. Het land stelde zich daarnaast ook kandidaat voor het wereldkampioenschap voetbal in 2030 en wil dus een leidende rol spelen in de organisatie van grote internationale sportwedstrijden.

Het Saoedische activisme kan ook worden verklaard door de geopolitieke rivaliteit van het land met Qatar. Het Golfemiraat, dat sinds 2011 eigenaar is van PSG, heeft veel geïnvesteerd in sport en organiseerde in 2022 met succes het WK (ondanks talloze controverses).

Via sport wil Saoedi-Arabië zijn invloed op wereldschaal doen gelden, terwijl het zijn aanzienlijke financiële reserves investeert en het toerisme op zijn grondgebied ontwikkelt.

Het organiseren van deze evenementen en het bouwen van de megastad Neom vergt echter kolossale investeringen en de mogelijkheden van het land zijn ook niet onbeperkt. Zoals Jean-Baptiste Guégan samenvat in zijn interview met Jeune Afrique: "Ze kunnen er veel geld in stoppen, op voorwaarde dat ze redelijk genoeg blijven in de ogen van de mensen, met wie er een sociaal pact is".

Naast het economische aspect is sport voor zowel Saoedi-Arabië als Qatar een middel om hun imago op te poetsen in de ogen van de internationale gemeenschap. Beide landen worden wereldwijd nog steeds zwaar bekritiseerd vanwege hun behandeling van vrouwen en holebi's, en vanwege de arbeidsomstandigheden, die als onmenselijk worden gezien.

De recente gebeurtenissen rond sport in Saoedi-Arabië zijn geen toeval: deze belangrijke speler in de Arabische wereld en het Midden-Oosten wil een sporthub worden en via sport zijn economische en diplomatieke macht op wereldschaal versterken.